Ellery Queen ‘in kim olduğuna dair sorulan bir sorunun cevabının hayli çetrefilli olabileceği herhalde Hercule Poirot’nun bile aklına gelmezdi. Neden derseniz, bir polisiye roman yazmak için, bu kadar kafa karıştırmaya ne gerek var diye düşünürdü herhalde öncelikle. Tabii ki, öykünün kendisinden söz etmiyorum. O devirde yazılan bütün polisiyeler türün ruhuna uygun bütün olağanüstülükleri, okuyucunun gözünü boyamak, dikkatini dağıtmak için en kurnazca yöntemleri hiç çekinmeden deniyorlardı. Buna Poirot’nun kendi maceraları da dahildi hiç kuşkusuz.
Ellery Queen Kimdir?
Polisiyenin Altın Çağı’nın bu en ün ünlü ismine ait romanların şaşırtıcı kafa karıştırıcılığı, konularında değil yazarındaydı. Romanlarının adında genellikle “mystery” kelimesinin bulunması gibi, kendi adında da bir gizem vardı.
Bu meseleyle ilgili aydınlatılmamış tek bir nokta bile kalmamış olmasına rağmen, bu gün hala, bir Ellery Queen romanı okuyan kişi, kitaptaki asıl bulmaca dışında, başka bir muammaya daha kafa yormadan duramaz. Çünkü, romanın yazarıyla, kahramanın adı aynıdır.
Eğer, roman birinci tekil şahısın ağzından yazılsaydı, bu sorun göze batmazdı. En basit bir çözümlemeyle, yazar, kendi yaşamını anlatıyor derdik. Ancak, kullanılan anlatım dili 3. şahıstır ve bu da kitabı yazanla kitaptaki kahramanın farklı kişiler olarak algılanmasını kolaylaştırmaktadır.
Böylece şu sonuç ortaya çıkar: Yazar Ellery Queen, gene aynı adla bir dedektif kahraman yaratmış, ve onu romanlrında baş karakter olarak kullanmıştır.
Ancak iş bu kadarla bitmez. Araştırmacımız, Hercule Poirot kadar iyi bir dedektifse, bir süre sonra şunu keşfeder: Ellery Queen’in 1930’larda yazdığı romanlarla, 1940’larda yazdıkları arasında belirgin bir fark vardır. Birincide Amerikan tarzına yakınlık söz konusuyken, ikincide mantığa dayalı çözüm süreci büyük bir ağırlık kazanır. Bu yazar adeta iki ruhludur.
Bundan sonrası çorap söküğü gibi gelecektir. Tıpkı dedektif Ellery Queen gibi, yazar Ellery Queen de aslında var olmayan, kurgusal kişilerdir. Bu ismin arkasında iki kişi vardır. Bunlar, Newyork’lu iki kuzen, Frederic Dannay ve Manfred Bennington Lee’dir. İşin Agatha Christie’lik yanı ise, bu isimlerin de sahte oluşudur. Kuzenlerin gerçek adı, Daniel Nathan ve Manford Lepofsky’dir. Rus kökenli yahudi göçmeni olan bu kuzenler, çevrelerindeki kuşatmayı yarmak için önce isimlerini değiştirmişler, sonra birlikte yazdıkları bir romanla McClure’s Magazine adlı bir derginin açtığı ödüllü bir yarışmaya katılmışlardır. Yıl 1928’dir. Bu ilk Ellery Queen romanıdır.
İki kuzen, yeni ve pırıltılı Amerikan adları yerine ortak bir takma ad kullanmayı tercih ederler, ve S.S. Van Dine’den esinlenerek, Ellery Queen’de karar kılarlar. Roman birinci seçilir ama, bu sırada dergi kapandığından kitabın baskısı yapılamaz. Kuzenler de kitabı bir yayınevine götürüp orada bastırırlar.
Basış o basış.
Ellery Queen Mystery Magazine Dergisi
O günden sonra bizim kuzenleri kimse tutamaz. 20 yıl boyunca hemen her yıla bir roman sığdırmalarının
 |
| Newyork’lu iki kuzen, Frederic Dannay ve Manfred Bennington Lee. |
yanında, radyo programları, sinema filmleri, senaryolar, ilerki yıllarda televizyon programları alır başını gider.
Dannay ve Lee 1941’de Ellery Queen Mystery Magazine dergisini çıkartmaya başlarlar. Agatha Christie, Stephen King, Somerset Maugham gibi yazarların bile yer aldığı dergi bugün hala yayını sürdürmektedir.
New York Polis Müdürü olan babasına, şaşırtıcı cinayetleri çözerek yardım eden bir dedektifin öykülerinden oluşan Ellery Queen’in maceraları, klasik şemaya bağlı kalarak, cinayetin neden işlendiğiyle ve toplumsal sonuçlarıyla ilgilenmez. Cinayeti, kimin ve nasıl işlediği sorularını cevaplamak daha önde yer alır. Romanlara edebi dille yazılmış bir bulmaca olarak da bakılabilir. Ve diğer yazarlardan çok daha fazla, Ellery Queen’in romanlarında okuyucuya açıkça bir meydana okuma vardır. Yazar, kendi zekasının okuyucudan daha ileri olduğunu ve bütün ipuçlarını vermesine rağmen okuyucunun çözüme ulaşamayacağını kesin bir dille vurgular.
İkisi de 1905 doğumlu olan Brooklyn’li kuzenlerden Lee 1971 yılında, Dannay ise 1982 yılında bu dünyadan ayrıldılar. Birlikte ürün verdikleri 42 yıl boyunca polisiyenin zirvesinden hiç inmediler.
Yazar:
- Turgut Şişman, PolisiyeDurumlar.com ve Dedektifdergi.com sitelerinin kurucuları arasında yer aldı ve halen polisiyeseverlerin ilgi ile takip ettiği bu iki projede aktif olarak görev almaktadır. Çeşitli kitaplarda ve online platformlarda hikaye ve makaleleri yayınlanan Turgut Şişman, Polisiye Yazarlar Birliği üyesidir ve 2005 yılından bu yana İngiltere'de yaşamaktadır.
En Son Yazıları
Polisiye edebiyat25 Mayıs 2024Arthur Conan Doyle Kimdir: Hayatı, Eserleri ve Sherlock Holmes
Makale16 Mayıs 2024En tehlikeli burç hangi burçtur? Peki ya en zeki burç hangisidir? 2024
Makale13 Mayıs 2024Psikopat Ne Demek? Özellikleri, Meslekleri ve En Psikopat Film Karakterleri
Haber9 Haziran 2023ZEHİRLİ KALEM POLİSİYE ÖYKÜ YARIŞMASI BAŞLIYOR