Dedektif nasıl olunur? Mavi Ay Dedektiflik bürosu

Dedektiflik üzerine merak ettiğimiz soruları Mavi Ay Dedektiflik Bürosuna sorma imkanını yakaladık bu hafta. Gerçek bir dedektif ile sohbet etme imkanı her zaman gelmiyor insanın karşısına. Casus yazılımlardan ses kaydedicilerine, aldatılan eşlerden ve eş takibinden hafiyelere kadar pekçok soru vardı aklımızda.Polisiye kitapların ana karakterlerinden biri detektiflerdir. Hatta bazı detektif karakterleri, yaratıcılarından çok daha fazla duyulmuş, tanınmıştır. Bunun en tipik örneği Sherlock Holmes’dur. Yaratıcısı Arthur Conan Doyle‘u kimse bilmez ama Holmes’u tanımayan, en azından adını duymamış olan yok gibidir.

Suphi Varım‘ın Suçlunun Peşindekiler isimli makalesinde değindiği gibi, biz polisiyeseverler,sıklıkla yazardan çok  dedektiflerle haşır neşir olur, onların huyunu suyunu, mizacını ve çalışma yöntemlerini öğreniriz. Serüvenlerini okudukça onlar hakkındaki bilgimiz artar.  Medyanın ve sinemanın da yardımıyla detektifler iyice ete ve kemiğe bürünerek çıkarlar karşımıza. İşin ilginç yanı, bunların çoğu, tuhaf huyları olan, garip, ayrıksı, sıradışı insanlardır. Olağanüstü bir zeka ve belleğe sahiptirler. Bazıları ise birinci sınıf dövüş ustasıdır. Kısacası onlar olağanüstü ve mükemmeldir. Ne yazık ki, sonuçta hepsi de tamamen yazarlarının hayal dünyasından kopup gelmişlerdir. Bu detektifler, gerçekte var olmayan kurgusal varlıklardır sadece.Mavi Ay Dedektiflik Bürosuna konuk olduk:Ama bir de gerçek detektifler var. Aşağı yukarı yüz elli yıl önce, suçları soruşturmak ve suç işleyenleri yakalamak amacıyla ortaya çıkan bu kamu görevi, aynı zamanda resmi polis örgütünün dışında da gelişti. Yasaların el verdiği oranda resmi polise katkılar sağlayan ya da onun ilgilenmediği alanlarda izleme, araştırma yapan, belge toplayan bu meslek, özel detektiflik diye adlandırıldı.

Röportaj isteğimizi geri çevirmeyen Mavi Ay Dedektiflik Bürosu‘nun sahibi, Özel Dedektif İsmail Yetimoğlu‘na konuk olduk:

Memur emeklisiyim. 23 yıl Kamuda çok çeşitli araştırma görevlerinde bulundum. Kamudaki görevim süresince İstanbul merkezli, 57 ilde araştırmalar yaptım. 2003 yılından beri hukuki sınırlar içerisinde, Etik Kurallara bağlı ve Uluslararası Meslek Standartlarına uygun olarak Özel Dedektiflik / Profesyonel Araştırma Hizmetleri alanında faaliyetler göstermekteyim. 1965 Rize doğumluyum. Evli ve iki çocuk babasıyım.

•        Mav iAy Özel Dedektiflik Ltd. Şti. sahibi

•        ÖDD –  Özel Dedektifler Derneği Kurucusu ve Başkanı,

•        IKD – Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu Üyesi,

•        ÖGF – Özel Güvenlik Federasyonu Kurucusu

•        “Dünyada ve Türkiye’de Özel Dedektiflik” isimli kitabın yazarı,

•        Özel Dedektiflik / Profesyonel Araştırmacılık alanlarında Kocaeli Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Karabük Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi, Işık Üniversitesi, Polis Akademisi ve Uludağ Üniversitesi olmak üzere birçok ulusal ve uluslararası etkinliklerde seminerler düzenledim

•        2011 yılından beri Kocaeli ve Uludağ Üniversiteleri MYO Özel Güvenlik ve Koruma Bölümünde “Özel Dedektiflik Araştırma Teknik Ve Metotları” konulu dersleri vermekteyim.

•        Private Investigators International Summer Scholl (Romanya) 9. Dönem Dekanlık görevini yürüttüm.

Polis ya da asker değilim. Ancak kamudaki görevim nedeniyle araştırma, takip, tarassut konularında engin bir tecrübeye sahip oldum. Olaylara yaklaşma ve arka planlarını araştırma, bilinenlerin bilinmeyen yönlerini tespit edip somut kanıtlarla ortaya çıkarma konularında elde ettiğim tecrübelerimi “Özel Dedektiflik” alanında sürdürme kararı alarak bu mesleği icraa ediyorum.

Aslında tek bir isim söyleyerek Özel Dedektif tanımını yapmak zor. Bu üç karakterin bazı yönlerinin toplamına sahip bir kişiyi Özel Dedektif olarak gözümüzde canlandırabiliriz. Sinema ve TV dizilerinde dedektiflik daha çok suçla ve suçluyla mücadele etmek şeklinde gösterilmektedir. Ancak özel dedektiflik suçla ve suçluyla mücadele eden değil, hayatın içindeki kabahatleri araştıran ve olayların arka planını somut kanıtlarla ortaya çıkarma mesleğidir. Bu bağlamda en çok 80li yıllarda herkesin hayranlıkla izlediği Maviay Dizisi örnek gösterilebilir.  Bu sebeple şirketimin ismini MaviAy koydum.

“Her insan bir dedektiftir” bakış açısıyla şunu ifade etmeliyim ki aslında Özel Dedektiflik yaşam içinde hep vardır. Kişi/Tüzel kişiler kendisini, ailesini veya sermayesini koruyabilmesi için zaman zaman araştırma yapmak zorundadır. Bir olayla karşılaştığında veya mağdur olduğunda yapılan ilk iş araştırma yapmak veya profesyonel bir kişiden yardım almak suretiyle sorunları çözmeye çalışmaktır.

Dünyada yüz yıllardır özellikle ABD ve Avrupa Ülkelerinde kanunlarla görev ve sorumluluk alanları belirlenerek özel dedektiflik hizmetleri ihtiyaç sahiplerine verilmektedir.  ABD’de birçok eyalette Polis Merkezleri içinde özel dedektiflik ofisleri hizmet vermektedir. Türkiye’de henüz bir “Özel Dedektiflik Kanunu” yoktur. Ancak yasaklayan bir kanun da yoktur. 1994 yılında TBMM’de kabul edilen 3963 Sayılı Özel Dedektiflik Kanunu dönemin Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmiştir.

2007 yılında kurduğumuz Özel Dedektifler Derneği ilk iş olarak Yusuf Vehbi DALDA başkanlığında bir komisyon kurarak Özel Dedektiflik Kanunu Taslağı hazırlamıştır. Yabancı Ülkelerde var olan Özel Dedektiflik Kanunları incelenerek veto edilen kanun ile kıyaslama yapılarak uluslararası standartlarda bir kanun taslağı hazırlanmış ve konunun muhatabı olan tüm kurum ve kuruluşlara iletilmiştir.

Derneğimizin Hükümet ve TBMM düzeyinde yapılan girişimler sonrası 3963 Sayılı Özel Dedektiflik Kanunu TBMM İçişleri Komisyonunda 1. Sırada incelenmek üzere beklemektedir.

Özel dedektiflik dikkat gerektiren ve gizlilik ilkelerine sonuna kadar uyulması gereken bir iştir. Deşifre olunmadığı sürece tehlikesi yoktur. Ancak her yapılan araştırmada yüksek risk vardır.

Özel Dedektiflik, bir ücret ve sözleşmeye dayalı olarak “Bilinenlerin bilinmeyen, görünenlerin görünmeye yönlerini profesyonel yöntemlerle araştırıp somut kanıtlarıyla ortaya çıkarma” mesleğidir.

Özel Dedektiflik, insanların kişilik hakları ve özel hayatına saygılı olmak kaydıyla,  kişilere ilişkin suç teşkil etmeyen her türlü özel bilgiyi toplayan,  derleyen,  değerlendirdikten sonra konusu suç teşkil edenleri ilgili makamlara bildiren ve diğer bilgileri ise yapılan hukuki sözleşme çerçevesinde araştırma yapılmasını isteyen gerçek ve tüzel kişilere sunan çağdaş bir hizmet alanıdır.

İnsanlar karşılaştıkları olaylar sonrasında mağduriyetlerini gidermek veya kendilerini temize çıkartmak için delil toplamak zorunda oldukları için özel dedektife ihtiyaç duyarlar. Polis hiç kimsenin özel sorunlarıyla veya kanunların emretmediği konularda görev yapamaz. Örneklerle kıyaslamak gerekirse;

Patron,  şirketinde suistimaller olduğunu düşünülüyorsa şüphelendiği kişinin araştırılmasını veya şirketine müdür olarak atayacağı kişinin CV’sinin araştırılmasını polisten isteyemez. Çocuğunu olumsuz arkadaşlıklar veya uyuşturucu gibi tehlikelerden korumak isteyen aileler, oğlunu, kızını evlendirecek ebeveyn, 18 yaşından büyük yakını kaybolmuş kişi veya boşanma davası devam eden bir kişi polise müracaat edip özel araştırma talep edemez.

 

Bizim müşterilerimiz genellikle ilk kez bir özel dedektife ihtiyaç duyan kişilerden oluşuyor. Bir sorun ile karşılaşan kişi ilk olarak o sorunu kendi imkanları ile çözmeye çalışıp başarılı olamayınca bize müracaat ediyor.Aslında pratik hayatın bir dedektif için nasıl geçtiğini anlamaya çalışıyorum. Karı koca arasına girilmez derler ama diyelim bir dosya üzerinde çalışıyorsunuz ve eşlerden biri diğerinin sadakatsiz olduğu fikrine kapılmış. Böyle bir işi kabul ettiğinizde nasıl hareket ediyorsunuz? Gerçeği ortaya çıkartmak için ne kadar ileri gidersiniz? Benzer bir dosya kabul ettiyseniz neler yaptınız?

Boşanma davası açılmadan eşler arasında yaşanan sorunlara veya şüphelere kesinlikle müdahale etmiyoruz.
Boşanma davası olan eşler arasındaki “Aile Birliğinin Bozulması Yönünde Kusurlu Davranışlar” var ise “Umuma Açık yer ve bölgelerde araştırma yaparız” Kesinlikle özel hayatın ihlal edildiği çalışmalar yapmayız.

Dedektiflik gereği neler yapmak zorunda kaldınız? Mesela hangi kılıklara büründünüz?

2003 yılından beri Özel Dedektiflik yapıyorum. Bu süreç içerisinde Dilenci Kılığı, Minibüs ve Taksi Şoförlüğü, Boğaz Köprüsü yolunda satıcılık ve Kargo şirketi personelliği gibi çok değişik kılıklarla görev yaptım.Bizimle paylaşmak istediğiniz, sizi de şaşırtan, enteresan bir olay ya da müşteriniz olmuş muydu?

Bizim bütün çalışmalarımız da değişik ve şişirtici olaylarla karşılaşmamız olağandır. Bizler Bilinenlerin bilinmeyen, görünenlerin görünmeyen yönlerini araştıranlarız. Bu sebeple her bir projede enteresan ve şişirtici olaylarla karşılaşıyoruz. Daha çok Paranoya kişilerin kurguladıkları gerçek dışı olaylara çok şaşırıyoruz.

Mavi Ay Dedektiflik bürosuna da ismini veren Mavi Ay dizisi, belli bir yaş aralığında olan okuyucularımız bir zamanlar Türkiye’de ilgi ile izlenen bu dedektiflik dizisini hemen hatırlayacaklardır.

Müşteri portföyünüz nasıl? Daha çok belli bir yaşın üzerinde mi müşterileriniz oluyor ya da kurumsal müşterileriniz de oluyor mu?

Özel Dedektiflik hizmetleri oldukça maliyetlidir. Bireysel ve kurumsal olmak üzere iki grup müşterilerimiz var.

Savunma hakkı bir Anayasal haktır. Bu haktan yararlanmak üzere Özel Dedektiflik Hizmetleri, “Kişi/Tüzel kişilerin kendi adlarına yaptırabilecekleri araştırmaları”  yazılı bir sözleşme ile Profesyonel Araştırmacıyı yetkilendirmesi ile sağlanır.

Özel Dedektif / Profesyonel Araştırmacı umuma açık yer ve açık bilgi kaynaklarından faydalanarak araştırma hizmetlerini yerine getirirler.

Özel dedektif ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, bu görevleri yerine getirirken; kişilerin onurlarını ve kişisel haklarını zedeleyici, özel hayatlarını ihlal edici davranışlarda bulunamazlar. Özel hayata ilişkin bilgileri başka amaçlarla kullanamazlar.

Türk Polis Teşkilatı son on yıldır kendini sürekli yenilemekte olduğunu görüyorum. Gerek eğitim, gerekse teknik konularda çok başarılı buluyorum. Bugün Polis Teşkilatımızın Avrupa standartları üzerinde bir seviyede olduğunu düşünüyorum.

Elimden geldiğince mesleğime katkıda bulunacak kitaplar okumaya çalışırım.

Dedektiflik denilince hiç şüphesiz aklıma gelen ilk yazarlar, Sherlock Holmes ve Agatha Christie oluyor. Ama Jean Christophe Grange ve Türk yazarlarımızdan Ahmet Ümit‘i de unutmamak gerek.

Son zamanlarda okuduğum Jhon Verdon Aklından Bir Sayı Tut ve diğer kitaplarının dedektifi olan Gurney bana son derece gerçekçi gelmişti. Çünkü olayları çözerken olağanüstü yeteneklerinden ziyade zekası ve durumun içerisine girme çabasının yanı sıra teşkilattaki arkadaşlarından aldığı yardımları da kullanması gerçekçiydi.

Ruhsatlı silahım var ama işimde kullanmıyorum. Bizim silahımız zekâmızdır.

Yaşamım boyunca şiddetten hiç haz duymadım. Önceleri kendimi korumam gerektiği durumlar olmuştur. Bugün tüm taktiklerimi A – B – C veya D planları ile çözüyorum.

Şirketim bünyesinde çalışan ve her biri benim yardımcılığımı yapan 4 arkadaşım vardır. Ayrıca araştırmada kesinlikle kendi yöntemlerimle yetiştirdiğim kişileri çalıştırıyorum.

Öncelikle ticari bir kuruluşu olmalı.  Yeri yurdu belli sabit bir adresi olmalı. Gerçek ismi ile faliyet göstermeli.

Maalesef kim olduğu dahi belli olmayan sahte isim ve kod adlarla birden çok web sitesi ile “Özel dedektiflik” yaptığını iddia eden çok sayıda kişi var. Bu kişilerin tek amacı ağına düşürdüğü kişileri dolandırmaktır.

Bu konuda en iyi ve güvenilir referans firmanın Özel Dedektifler Derneğine üye olması ve denetlenebilir olmasıdır.

2007 Yılında Özel Dedektifler Derneğinin kuruluşunu gerçekleştirdik. 1964 yılında Viyana’da kurulmuş ve alanında tek olan IKD – Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonuna Türkiye adına üye olarak Uluslararası Meslek Standartları ve Etik Kurallarını” kabul ettik.

•            “Özel Dedektiflik” Etik Kuralları ve Meslek Standartlarını belirledik.

•            “Özel Dedektifliği” meslek olarak tanımlattık.

•            AB Standartlarında “Özel Dedektiflik Kanunu Taslağı” hazırladık.

•            Üniversitelerde “Özel Dedektiflik” konulu seminer ve konferanslar verdik,

•            “Dünyada ve Türkiye’de Özel Dedektiflik” kitabını yazdık.

•            “Özel Dedektifliği” resmi kurumlarla masaya yatırıp tartıştık.

•            EGM, Polis Akademisi Üniversiteler ve Ankara Barosu ile ortak çalışmalar yaptık.

•            Polis Akademisinde iki kez “Özel Dedektiflik” seminerleri düzenledik.

•            Uluslararası Özel Dedektifler Yaz Okulu / Romanya “dekanlık” görevini yürüttük

•            Dünya Özel Dedektiflerini İstanbul’da bir araya getirdik ve “Uluslararası Özel Dedektifler Sempozyumu” gerçekleştirdik.

•            Almaya, Romanya, Macaristan, İtalya ve Slovenya ‘da faaliyet gösteren “Özel

         Dedektifler Dernekleri” ile işbirliği protokolleri imzaladık.

•            Ve Türkiye’de ilk kez Üniversitelerde 2011 yılından beri “Özel Dedektiflik derslerini” vermeye başladık.

Derneğimize kayıtlı Türkiye geneli faaliyet gösteren 5 Kurumsal firmamız ve 34 üyemiz bulunmaktadır.

Türkiye’de henüz bir Özel Dedektiflik Kanunu olmaması sebebiyle Özel Dedektif / Profesyonel Araştırmacıda aranan şartlara sahip kişilerin Derneğimize üye olması ve Ticari Firma kurması yeterlidir.

•         En az 4 yıllık üniversite mezunu olmalı

•          Beden ve ruh sağlığı yerinde olmalı

•          Adli ve finansal sicili temiz olmalı

•          Pratik zekaya sahip olmalı

•          İnsan ilişkileri mükemmel olmalı

•          Karşısındakine güven veren bir kişiliği olmalı

•         Güvenilir olmalı

•          Standart fiziki yapıya sahip olmalı

•          Bilişim teknolojisi bilgisine sahip olmalı

•          Hukuk ve ticari bilgi sahibi olmalı

•          Güncel olayları yakından takip etmeli

•          En önemlisi ANALİTİK düşünce yapısına sahip olmalıdır.

Özel Dedektiflik / Profesyonel Araştırmacılık bir ekip işidir. Dolayısıyla Özel Dedektifin emrinde çalışacak Özel Araştırmacıların en az Lise mezunu olması yanında yukarıdaki diğer özelliklere de sahip olmalıdır.

2007 yılında kurulan derneğimiz ilk iş olarak Onursal Başkanımız Yusuf Vehbi DALDA koordinasyonunda bir komisyon kurarak Yabancı Ülkelerde var olan Özel Dedektiflik Kanunlarının çevirileri yapılarak 1994 yılında veto edilen kanunu güncelleyerek konunun muhatabı olan tüm resmi kurum ve kuruluşlara sunduk.  Ayrıca TBMM ve Hükümet nezdinde girişimlerde bulunduk. En son 2012 yılında TBMM kurulan ve kamuoyunca “Böcek Komisyonu” olarak bilenen komisyona gerekli bilgileri verdik. İlgili komisyon Hazıran 2013 tarihinde yayınladığı Komisyon Raporunda geniş yer vererek sonuç bölümü 3. Maddesinde;

“Dedektiflik kurumunun TBMM gündemine yeniden taşınarak yasal bir altyapıya ve standartlara kavuşturulması ve bu konuda mesleki standartlar belirlenmesi gerekmektedir.” Şeklinde yer alması sağlanmıştır.

Başlıca sebep Bruce Willis’in karizması ve Cybill Shepherd’ ın güzelliği olarak görünse de bence dizideki ince mizah ve karakterlerin sıradışı uyumu etkileyiciydi.

Mel Gibson filmlerini severim. Cehennem Silahı serisi döneminin en güzel filmlerindendi bence